توی قسمت دوم پادکست عکاسی هیستوگرام با پیمان یزدانی راجع به تجربش در عکاسی خبری و عکاسی خیابانی صحبت میکنیم.

پیمان یزدانی لیسانس خود را در دانشگاه علم و صنعت تهران در رشته مهندسی شیمی کسب کرد و برای ادامه تحصیل به بولونیای ایتالیا سفر کرد. پیمان در بولونیا علاقه خود به عکاسی خیابانی و خبری را کشف کرد و در بولونیا بود که اولین همکاری خود با خبرگزاری های ایسنا و مهر را با عکاسی از مسابقات جهانی والیبال کلید زد.

پیمان بعد از اتمام تحصیلاتش به ایران بازگشت و فعالیت خود را در این زمینه به صورت جدی تر در ایسنا ادامه داد. 

در این قسمت از پادکست هیستوگرام، ما با پیمان در مورد تعریفش از عکاسی خبری و خیابانی صحبت کردیم و از او خواستیم که نکاتی که در این راه یاد گرفته است را با ما به اشتراک بگذارد.

در پایین، متن خلاصه شده این گفت و گو با موضوع عکاسی خیابانی رو با هم مطالعه میکنیم:

قسمت دوم پادکست عکاسی هیستوگرام مصاحبه ای است با پیمان یزدانی (عکاس سابق خبرگزاری ایسنا) درباره عکاسی خیابانی، عکاسی خبری، تعریف عکاسی خیابانی، نکات و قوانین و چالش های این نوع عکاسی، تجهیزات مورد نیاز برای عکاسی خیابانی و دیدگاه ایشون درباره آینده ی عکاسی خبری است.

قوانین و شرایط عکاسی خیابانی

در ایران فضا و شرایط عکاسی خیابانی سختگیرانه تر است یعنی اگر از فردی در مکان های عمومی عکاسی شود، طبق قانون این فرد امکان شکایت از عکاس را دارد و قوانین در این باره خیلی قدیمی هستند. در واقع در ایران برای افراد دوربین هنوز ناشناخته است با این حال عکاسی از کودکان راحت تر است ولی عکاسی از خانمها به خصوص در پایین شهر و عکاسی از دستفروش‌ها خیلی محدود تر است.
ولی در کشورهای دیگر مثل ایتالیا شرایط عکاسی خیابانی و خبری مناسب تر است و آزادی بیشتری دارند یا مثلاً در کانادا عکاسی در فضای عمومی از افراد مشکلی ندارد چراکه این موضوع در قوانین اینطور کشورها تعریف شده است و عملا هر چیز یا شخصی که در فضاهای عمومی حضور داشته باشد، میتواند سوژه دوربین عکاس باشد.

چند نکته درباره‌ عکاسی خیابانی

طبق نظرات پیمان یزدانی یک سری نکات و ترفندهایی وجود دارند که باعث می‌شود عکاسی خیابانی راحت تر انجام شود. مثلاً عکاس کجا را نگاه کند تا سوژه تصور کند که در کادر عکاسی نیست یا چگونه و چه زمانی دوربین خود را بالا بیاورد. عکاس باید لحظه های طلایی عکاسی را به سرعت تشخیص دهد تا در زمان عکاسی سوژه طبیعی رفتار کند و متوجه حضور عکاس نشود. از طرفی عکاس میتواند وانمود کند که سوژه چیز دیگری است مثلاً دارد از ساختمان پشت سر فرد عکاسی می‌کند و بعد از عکاسی از سوژه اصلی همچنان تظاهر کند دارد از آن ساختمان عکاسی می‌کند. در عکاسی خیابانی اصطلاحی وجود دارد تحت عنوان Juxtaposition یا کنارهم قرارگرفتن دو یا چند سوژه که به نحوی با هم در تضاد قرار دارند یا نشانه و نماد نوعی از تضاد هستند. مثلا فضای مناسبی برای عکاسی پیدا میکنید که از لحاظ نور، کادر، پس زمینه شرایط خوبی دارد پس در آن فضا شاید ۲۰ الی ۳۰ دقیقه و شاید بیشتر منتظر میمانید تا سوژه یا سوژه های اصلی وارد آن کادر شوند و بدین صورت یک عکس متفاوت را ثبت میکنید.

مزایای عکاسی خیابانی و خبری

از نظر اقای یزدانی این نوع عکاسی ها باعث افزایش دقت عکاس به مرور زمان میشود یعنی به مرور عکاس به جزییاتی در دنیای پیرامون خود توجه میکند که قبلا متوجه آنها نبوده است. از طرفی عکاسی خیابانی و خبری باعث افزایش سرعت العمل عکاس و در نتیجه از دست ندادن لحظات ناب عکاسی میشود که این دو موضوع برای همه عکاسان از اهمیت بالایی برخوردار است چراکه راه پیشرفت را برای یک عکاس فراهم میکند.

عکاسی خبری و خیابانی; تکیه بر تحلیل ذهنی یا غریزه؟

پیمان یزدانی بر این باور است که برای عکاسی خیابانی با کمک تحلیل ذهنی و سپس غریزه، ابتدا زاویه مناسب را پیدا میکنیم، نمادها و رنگ را میشناسیم، و سپس مثل شکارچی در موقعیت قرار میگیریم تا لحظه ناب فرا رسد و در ان لحظه چند عکس میگیریم.

برای عکاسی خبری هم قبل از عکاسی، از موضوع خبر اطلاع پیدا میکنیم و درباره آن مطالعه میکنیم تا از جزییاتش اگاه شویم مثلا اگر بدانیم دو سیاست‌مدار باهم خصومت دارند، بهتر است از کدام زاویه عکاسی شود تا مفهوم رفتارشان به بیننده القا شود.

تعریف عکاسی خیابانی

بر اساس نظر پیمان یزدانی عکاسی خیابانی بر خلاف نام آن، می تواند عکاسی در مترو یا حتی حیاط خلوت یک خانه باشد منتها نکته ای که حائز اهمیت است تقسیم بندی فضای خصوصی و عمومی در محیط عکاسی میباشد. مثلا هنگامی که عکاسی در خانه اتفاق می‌افتد نمیتوان به آن نام عکاسی خیابانی را اطلاق کرد اما وقتی وارد فضایی میشویم که عکس ارتباط بین محیط و انسان، انسان با انسان،انسان با حیوان یا حتی اجسام را نشان میدهد، آن عکس یک عکس خیابانی است. پیمان یزدانی معتقد است که عکاسی خیابانی تعریف واحدی ندارد و عکاسان زیادی تا کنون به دنبال یافتن یک تعریف واحد و جامع برای عکاسی خیابانی رفته اند اما هر کس به نحوی به پاسخی متفاوت رسیده است.

تجهیزات عکاسی خبری و خیابانی

طبق گفته های پیمان یزدانی تجهیزات عکاسی خیابانی بستگی به موقعیت های عکاسی دارد. مثلا برای نشان دادن حس های انسانی مثل شادی و ناراحتی از لنز های تله میتوان استفاده کرد تا به سوژه نزدیک بود. اگرچه در عکاسی خیابانی بهتر است که عکاس به صورت فیزیکی به سوژه نزدیک شود تا اینکه با یک لنز زوم این کار اتفاق بیفتد. رابرت کاپا در همین رابطه جمله معروفی دارد: 

«اگر عکس‌هایت به اندازه کافی خوب نیست، یعنی به اندازه کافی به سوژه نزدیک نشده ای.»

پیمان یزدانی اشاره کرد که برای نشان دادن حس بی‌پناهی انسان در برابر چیزی اغلب از لنزهای واید استفاده می‌شود. به طور کلی ایشان لنز ۳۵ میلی متری را که زاویه دیدی نزدیک به چشم انسان را به عکاس میدهد، برای عکاسی خیابانی پیشنهاد میدهد.

آینده عکاسی خبری

طبق نظر شخصی پیمان یزدانی، آینده عکاسی خبری با ظهور شبکه های اجتماعی، شهروند خبرنگار ها، موبایل و لایو اینستاگرام و توییتر و غیره، جایگاه محکمی ندارد و در سالهای اخیر این جایگاه متزلزل‌تر نیز شده است. یعنی به طور مثال در خیلی از اتفاقات مهم قبل از اینکه یک خبرنگار یا عکاس خبری به سوژه برسد، یک شهروند عادی با موبایلش عکاسی می کند. در این شرایط “سرعت عمل بالا و اولین عکس بودن”  است که برای مخاطب عام اهمیت دارد و نه کیفیت عکس و اصول عکاسی اعم از ترکیب بندی و رنگ و سایر عناصر یک است.
مثلا وقتی اتفاقی می افتد یک فرد عادی می تواند با لایو اینستاگرام این خبر را به سرعت به سراسر دنیا برساند اما عکاس خیابانی و خبری تا به سوژه برسد و عکس بگیرد و عکس را ادیت و در نهایت آن را آپلود کند خیلی طول میکشد. پس تا ۱۵ الی ۲۰ سال آینده عکاسی خبری جایگاهی کامل متفاوت از آنچه که امروزه به عنوان عکاسی خبری میشناسیم خواهد داشت، مگر اینکه عکاسان خبری روش خود را عوض کند و به روش جدیدی دست پیدا بکنند که به راحتی در اختیار عموم مردم نباشد.